Nám da là tình trạng những mảng màu nâu xuất hiện do sự gia tăng của các sắc tố melanin. Chúng thường gặp ở nữ giới trên 30 tuổi, đặc biệt là phụ nữ mang thai, sau khi sinh hoặc tiền mãn kinh. Tình trạng này còn dễ gặp ở những phụ nữ lạm dụng các loại mỹ phẩm chứa các chất tẩy rửa mạnh hoặc tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời. Hãy cùng Tapchimypham.net tìm hiểu kỹ hơn về nám da thông qua bài viết dưới đây nhé!
Mục Lục
1. Nám da là gì?
Nám da là một dạng rối loạn sắc tố thường gặp, xảy ra khi tế bào melanin sản sinh ra quá mức dẫn đến sự hình thành các mảng đốm có màu nâu nhạt hoặc nâu đậm. Nám thường xuất hiện các vùng khác nhau trên da mặt, tập trung ở các vị trí như cằm, trán, sống mũi và má. Ở một số trường hợp, nám da còn xuất hiện ở cổ, cánh tay hoặc mu bàn tay.
Các thống kê cho thấy, nám da thường gặp ở phụ nữ từ 25 trở đi. Thời điểm nám bùng phát mạnh nhất là trong quá trình mang thai, sau khi sinh và thời điểm tiền mãn kinh. Trên thực tế nám cũng xảy ra ở nam giới nhưng tỷ lệ rất thấp.
Nám không gây đau, ngứa hay viêm rát, khó chịu. Tuy nhiên, chúng lại làm ảnh hưởng đến ngoại hình và chất lượng đời sống.
2. Nguyên nhân gây nám da
Các chuyên gia da liễu giải thích nám da là do rối loạn sắc tố thứ phát. Điều này xảy do nguyên nhân nội sinh hoặc ngoại sinh, đôi khi là cả hai.
Nguyên nhân nội sinh:
Nám da thường xuất hiện nhiều ở những phụ nữ trên 30 tuổi do các nguyên nhân khác nhau như:
Rối loạn nội tiết tố: Các chuyên gia nhận định rằng, nồng độ estrogen suy giảm khiến cho lượng hormone MSH bị mất kiểm soát. Điều này khiến cho lượng sắc tố trong cơ thể tăng lên bất thường gây ra mảng đốm, nám trên da. Vì vậy, nám thường xuất hiện ở phụ nữ mang thai, sau sinh và phụ nữ đang trong giai đoạn tiền mãn kinh.
Ảnh hưởng của quá trình lão hóa da: Thực tế, nám da chỉ gặp ở những phụ nữ trên 30 tuổi, ít gặp ở nữ giới trẻ tuổi. Bởi, theo thời gian da mặt bị lão hóa khiến cho quá trình sản sinh melanin bị mất kiểm soát, gây ra tình trạng rối loạn dẫn đến sự xuất hiện của các mảng hoặc các chấm nâu ở má, cằm và mũi.
Căng thẳng kéo dài: Điều này không chỉ làm ảnh hưởng đến não bộ mà còn là nguyên nhân gây ra tình trạng nám da. Khi bị căng thẳng, các tuyến thượng thận có xu hướng sản sinh ra nhiều hormone cortisone. Khi loại hormon này tăng cao sẽ khiến pregnenolone không thể cân bằng nội tiết tố. Điều này khiến cho tình trạng estrogen tăng/giảm quá mức gây ra hiện tượng nám.
Một số nguyên nhân nội sinh như cơ địa, các bệnh lý buồng trứng, tuyến giáp hoặc tác dụng phụ của thuốc cũng khiến cho tình trạng nám trên da xuất hiện.
Nguyên nhân ngoại sinh:
Bên cạnh những nguyên nhân nội sinh, tình trạng nám da cũng khởi phát do những nguyên nhân ngoại sinh như:
Tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời: Tia UVB có trong ánh nắng mặt trời kích thích tế bào melanocytes sản sinh ra melanin gây ra tình trạng da đen sạm, tình trạng nám da xuất hiện.
Lạm dụng các loại mỹ phẩm chứa chất lột tẩy: Các sản phẩm chứa chất lột tẩy sẽ khiến cho da trở nên mỏng và nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời. Hơn nữa, các sản phẩm này còn khiến cho màng lipid bị phá vỡ khiến cho da mất đi chức năng đề kháng. Những yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi để tia UVB kích thích sản sinh melanin dẫn đến sạm da.
Bên cạnh những lý do trên, những yếu tố như da trắng, mỏng hoặc tính chất công việc phải tiếp xúc nhiều với hóa chất, khói bụi,… cũng khiến cho làn da dễ bị nám.
3. Triệu chứng Nám da:
Rối loạn tăng sắc tố da xảy ra ở từng mảng da, làm cho da có màu sẫm hơn bình thường. Các vị trí hay tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, cánh tay… là các vị trí thường hay bị nám da. Đặc biệt là nám da trên mặt thường đối xứng hai bên.
4. Phân biệt nám da và tàn nhang?
Nám da
Nám da là các đốm sẫm màu với nhiều mức độ đậm nhạt. Thường xuất hiện đối xứng 2 bên má, môi trên, cằm, trán,… Nám da đặc trưng bởi màu sắc sẫm, nâu hoặc thâm vàng, có nhiều kích thước nhưng thường lớn hơn tàn nhang.
Tàn nhang
Tàn nhang cũng là tình trạng tăng sắc tố, tuy nhiên không giống như nám da có màu sắc khá đặc trưng, tàn nhang có màu sắc đa dạng hơn với màu nâu sẫm, nâu nhạt, vàng, đỏ, xám, đen. Đậm độ tàn nhang thay đổi theo cường độ ánh sáng mặt trời, vậy nên mùa hè thì tàn nhang đậm hơn mùa đông. Kích thước của tàn nhang thường nhỏ hơn so với nám da, các đốm có thể nhỏ như đầu tăm cho đến hạt vừng.
5. Phòng ngừa bệnh Nám da
Việc điều trị nám da thường không đơn giản và khá tốn kém. Tuy nhiên, các biện pháp sau có thể giúp phòng ngừa các vấn đề tăng sắc tố da nói chung và nám da nói riêng.
- Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời từ 10h đến 15h: vì lúc này các tia bức xạ hoạt động mạnh nhất và có thể làm tổn thương làn da.
- Bôi kem chống nắng: trước khi ra ngoài cần bôi kem chống nắng trước 15-30 phút, loại kem chống nắng được lựa chọn cần có chỉ số SPS tối thiểu là 30. Cần bôi lại sau mỗi 2h hoặc nhiều lần hơn nếu da đổ nhiều mồ hôi hoặc đi bơi.
- Che chắn làn da bằng các trang phục chống nắng: mũ rộng vành, áo quần hay váy chống nắng có thể hạn chế sự tác động trực tiếp của tia nắng lên da.
- Chế độ dinh dưỡng: Rau quả tươi có thể giúp có được làn da khỏe, đẹp. Uống nhiều nước cũng rất cần thiết cho da cũng như các hoạt động khác của cơ thể. Một chế độ dinh dưỡng giàu các Vitamin A, E, C hay Omega-3,… sẽ đẩy lùi tiến trình lão hóa da, giảm thiểu nguy cơ nám da. Hạn chế bia rượu, các thức ăn gây nóng, các thức ăn làm sung huyết da có thể hạn chế được nám da cũng như các vấn đề tăng sắc tố khác trên da.
- Sử dụng mỹ phẩm được kiểm định an toàn: Các mỹ phẩm có thể chứa những chất có hại cho da, trong đó có chất bào mòn da và khiến cho da dễ bị nám. Vì vậy, không nên sử dụng các mỹ phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, các loại mỹ phẩm không an toàn cho da, và một điều cần lưu ý là lựa chọn mỹ phẩm phù hợp với từng loại da của mỗi người.
- Đi khám bác sĩ da liễu khi có các vấn đề trên da: Không để tình trạng nám da quá lâu rồi mới đi khám, vì việc phát hiện và điều trị sớm sẽ đem lại hiệu quả cao hơn. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc hay các sản phẩm không rõ nguồn gốc, vì có thể làm cho nám da nặng nề thêm.
6. Các biện pháp điều trị bệnh Nám da
Các biện pháp điều trị bệnh Nám da
Việc điều trị nám da thường không dễ dàng. Bệnh nhân thường phải mất đến 6 tháng – 1 năm cho một liệu trình điều trị. Bác sĩ thường phối hợp nhiều biện pháp để đạt được hiệu quả cao trong điều trị nám da, tùy vào từng trường hợp cụ thể.
Ngoài thuốc bôi tại chỗ do bác sĩ chỉ định, muốn chữa nám da cần thay đổi chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong điều trị nám da. Các thức ăn giàu glutathione như cà chua có thể ngăn ngừa quá trình hình thành nám da. Các thực phẩm giàu selen như măng, nấm, trứng, hải sản,… giúp phòng ngừa nám da tái phát. Việc bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C, E cũng rất cần thiết để có được một làn da khỏe mạnh, hạn chế sự hình thành nám da. Các thức ăn gây kích thích như ớt, tiêu, bia rượu,… cũng cần được hạn chế.
Chống nắng cũng là một yếu tố quan trọng trong việc điều trị nám da hiệu quả, đặc biệt từ 10 đến 15h hàng ngày là lúc ánh nắng có tia UV rất cao gây hại cho da, ngăn cản hiệu quả điều trị nám da. Việc bôi kem chống nắng là điều hết sức cần thiết để bảo vệ làn da tránh khỏi các tia bức xạ mặt trời nguy hiểm. Bên cạnh đó, các biện pháp tránh nắng vật lý như áo quần chống nắng, đội mũ, mang khẩu trang, găng vớ,… cũng cần được thực hiện mới có thể đem lại hiệu quả điều trị.
